Polietilen tereftalat (bazen poli(etilen tereftalat) olarak da yazılır) eskiden PETP veya PET-P olarak veya genellikle en yaygın PET veya PETE olarak kısaltılan polyester ailesi reçinelerinden bir termoplastik polimer reçinedir. Genelde giysiler için elyaflarda, sıvılar ve gıdalar için kaplarda, üretim için termoformda ve mühendislik reçineleri için cam elyafla birlikte kullanılır.
Polietilen tereftalatın zincir yapısı
Aynı zamanda Birleşik Krallık’ta Terylene marka isimleriyle de anılır. Terylene ismi (poliet)ylene ter(ephthalate) kelimelerindeki “ter” ve “ylene” hecelerinin tersten birleştirilmesinden oluşur ve 1940’lara tarihlendirilir.[4] Rusya ve eski Sovyetler Birliği’nde Lavsan ve ABD’de Dacron markasıyla satılır. Bio-PET PET’in biyo bazlı muadil ‘idir.
Dünya PET üretiminin çoğunluğu sentetik elyaflar içindir (%60’ın üzerinde) ve şişe üretimi küresel talebin yaklaşık %30’unu oluşturur.[7] Tekstil uygulamaları bağlamında PET genel adı polyester ile anılırken PET kısaltması genellikle ambalajla ilgili olarak kullanılır. Polyester dünya polimer üretiminin yaklaşık %18’ini oluşturur ve polietilen (PE), polipropilen (PP) ve polivinil klorür (PVC)’den sonra en çok üretilen dördüncü polimerdir.
Polietilen tereftalat polikondenzasyon metoduyla üretilir.
PET monomer etilen tereftalatın tekrarlayan (C10H8O4) birimlerle polimerize birimlerinden oluşur.
En önemli kullanım avantajı tamamen geri dönüşebilir olmasıdır. Diğer plastiklerden farklı olarak polimer zincirleri sonraki kullanımlar içinde eski halini alır. PET reçine tanımlama kodu olarak 1 ile ifade edilir.
İşlenmesine ve termal geçmişine bağlı olarak polietilen tereftalat hem amorf (şeffaf) hem de yarı kristal polimer olarak var olabilir. Yarı kristalli malzeme kristal yapısına ve parçacık boyutuna bağlı olarak şeffaf (parçacık boyutu 500 nm ‘den az) veya opak ve beyaz (parçacık boyutu birkaç mikrometre’ye kadar) görülebilir.
PET hammadde geri dönüşüm kodu
İnce film olarak üretildiğinde PET sıklıkla alüminyum ile kaplanır; yansıtıcı ve opak bir hale gelir. PET şişeler mükemmel bariyer malzemesi olup özellikle meşrubatlar için çok yaygın kullanım alanı vardır.
Elyaf veya cam partikül dolgulu olduğunda kayda değer bir şekilde sert ve daha uzun ömürlü olur. Monomer bis (2-hidroksietil) tereftalat bir yan ürün olarak suyla tereftalik asit ve etilen glikol arasındaki esterifikasyon reaksiyonu ile sentezlenebilir (bu aynı zamanda yoğunlaşma reaksiyonu) veya transesterifikasyon etilen glikol ile dimetil tereftalat (DMT) arasında bir yan ürün olarak metanol ile reaksiyon yoluyla olur. Polimerizasyon monomerlerin yan ürün olarak suyla (esterleştirme/karşılıklı esterleştirmeden hemen sonra yapılır) polikondansasyon reaksiyonu yoluyla gerçekleştirilir.